Bosfotografie of zou ik het “boslandschappen” kunnen noemen, is een bijzondere niche in de landschapsfotografie. En het is niet noodzakelijk het gemakkelijkste genre. Hoewel, buiten zijn en wandelen in het bos is ontspannend en lonend. We willen allemaal een mooie foto mee naar huis nemen als herinnering aan dat boslandschap. Het resultaat van onze foto’s heeft echter niet altijd dat rustgevende effect van onze ervaring.

De eerste dingen eerst

Een mooie foto begint met een idee. Daarom is het altijd goed om een gebied van tevoren te leren kennen. Dus, trek je wandelschoenen aan en ga op verkenning in de bossen bij jou in de buurt. Ontdek de fauna en flora van dat gebied. Door het te bezoeken, opnieuw te bezoeken en erover te lezen, ontdekt u de vele mogelijkheden. We moeten de verschillende stemmingen op verschillende tijden en weersomstandigheden opmerken.

Compositie in de boslandschapsfotografie

Ansel Adams zei al “Compositie is weten waar je moet staan”, en juist dat kan een uitdaging zijn in het midden van een dicht bos. Niet elk bos is even geschikt voor een goede foto.

Bomen, struiken of varens die het zicht belemmeren, omgevallen bomen of takken die overal verspreid liggen, zorgen voor rommelige foto’s. Veel bossen zijn per definitie chaotisch. Als de scène te rommelig is, wordt het moeilijker om een goede compositie vast te leggen. We moeten leren door de chaos van het bos heen te kijken en enige orde in onze foto aan te brengen. Als we ter plaatse zijn, zullen onze hersenen al deze rommel waarschijnlijk wegfilteren. Maar onze camera registreert alles en dat zal ons afleiden van de schoonheid die we willen uitdrukken. Eenvoud zal de sleutel tot succes zijn. Als we in het bos op fotojacht zijn, moeten we anders leren kijken.

Zoek niet altijd naar bomen in hun geheel, behalve misschien de kleinere of de verder weg gelegen bomen. In het bos is het moeilijk om een hele boom eruit te pikken. De beste bosfoto’s zijn die met een zachte, rustige achtergrond, die het onderwerp isoleert en de aandacht van de kijker vasthoudt.

Eenzame bomen in de open lucht kunnen gemakkelijk worden geïsoleerd, maar in dat geval kunnen we niet spreken van bosfotografie.

In de compositie van onze bosfoto speelt het gevoel van diepte een grote rol. Diepte stelt ons in staat verder het bos in te kijken en wekt de indruk dat het bos alsmaar verder gaat.

Het gebruik van structuur en voorgrondelementen voor diepte in een boslandschapsfoto.

Omgevallen bomen kunnen in uw voordeel worden gebruikt als inleidende lijn, net als paden of beekjes. Door foto’s te maken met weinig scherptediepte (bv. F4.0) kunnen we de rommel op de achtergrond weglaten. Met weinig scherptediepte krijgen we vaak interessante kleurvlakken en patronen in de achtergrond.

De stam van een boom lijkt krachtig en sterk, terwijl zacht golvende takken rust uitstralen.

Ik denk dat het altijd een goed idee is om de lucht zo veel mogelijk weg te laten op bosfoto’s. Anders zou er een te groot contrast kunnen ontstaan tussen de schaduwen en de hoge lichten.

We moeten ook zorgvuldig alle randen en hoeken in onze zoeker controleren om ongewenste uitstekende takken of felle lichtvlekken uit te sluiten. Let vooral op de ruimte en de overlapping tussen de bomen.

Wat als de omstandigheden slecht zijn?

Als we er door de combinatie van omstandigheden of het weer niet in slagen de perfecte compositie te vinden, is dat misschien de gelegenheid om met een telelens meer in detail te treden en te focussen op bosdetails zoals bladeren, takken, schors?

Boslandschapsfotografie, seizoenen en weer

Het bos is wellicht de uitgelezen plek om de invloed van de seizoenen te laten zien. In elk seizoen ziet dezelfde scène er totaal anders uit.

In het viervoudige paneel hieronder heb ik dezelfde bosscene vastgelegd in de vier seizoenen om de typische sfeer te illustreren.

Persoonlijk houd ik erg van de herfst met zijn tonale contrasten, heldere en prachtige herfstkleuren. Tegenlicht door de bladeren zorgt voor levendige fotomomenten. Check out my blog on colour in landscape photography.

In de herfst heb ik altijd mijn macrolens bij me om prachtige paddenstoelen in honderden vormen en kleuren te fotograferen.

In meer exotische gebieden van de wereld, zou je je kunnen concentreren op de fauna zoals kleine boomkikkers.

We kennen de frisse aanblik van weelderige groene kleuren van jonge bladeren of felle bloemen zoals boshyacinten in de lente.

Besneeuwde scènes in de winter zijn ook een perfecte gelegenheid voor bosfotografie

En in de zomer zullen we worden uitgedaagd door de donkere omstandigheden, omdat de bladeren het licht, zelfs op zonnige dagen, afschermen.

Mistige dagen geven een mystiek tintje aan elk tafereel in alle seizoenen en het kan het chaotische uitzicht vereenvoudigen. En als de zon door de mist heen komt, ontstaan die prachtige zonnestralen of zonneharpen.

Natte omstandigheden kunnen weerkaatsingen op de bladeren veroorzaken, maar brengen ook de textuur en de structuur van de schors van de bomen heel goed naar voren. De schors van beuken bijvoorbeeld wordt donker in de regen.

Grijze, doffe luchten en regen zullen het licht verzachten zoals een softbox en kunnen de scène vereenvoudigen.

In landschapsfotografie kunnen de gouden of blauwe uren een belangrijke rol spelen, maar in bosfotografie zijn ze misschien minder duidelijk of belangrijk. Het licht kan niet zo gemakkelijk door al die bladeren reizen. Soms is het gunstig als de zon hoger boven de horizon staat en de door bomen schijnt. Probeer te vermijden dat het licht al onze aandacht trekt. Inzoomen kan helpen om overbelichte plekken uit te sluiten.

Camerainstellingen voor boslandschapsfotografie

Zoals we allemaal weten, kunnen de lichtomstandigheden in bossen of zelfs parken nogal slecht zijn. Mijn eerste boslandschappen jaren geleden, hadden dikwijls te lijden onder camerabewegingen. Tenzij we de ISO verhogen, zal het vrij moeilijk zijn om haarscherpe foto’s uit de hand te maken. Daarom is het gebruik van een stevig statief sterk aan te bevelen. “Je herkent de serieuze fotograaf aan het statief”. Misschien is het statief wel het belangrijkste item in je fotografieset bij weinig licht (ochtend, avond, duisternis, bewolkt, in het bos, …) We gebruiken vaak veel scherptediepte en werken daarom met kleine diafragmaopeningen, zodat er weinig licht op de sensor valt. Sluitertijden van enkele seconden tot zelfs minuten zijn niet ongewoon.

Omdat er in het bos meestal weinig wind staat, kan het statief lichter zijn dan het statief dat we in winderige open landschappen moeten gebruiken. Het gebruik van de timerontspanner in de camera of een externe afstandsbediening zal cameratrilling voorkomen. Dit maakt het mogelijk een lagere ISO-instelling te gebruiken en ruis in onze foto te voorkomen. De nieuwere camera’s kunnen echter hogere ISO-instellingen aan.

Als het relatief donker is en er weinig contrast is, kan het nodig zijn handmatig scherp te stellen.

Er is een risico dat als we het statief gebruiken, we aan de grond vastgeplakt zitten. Voordat we ons statief neerzetten, moeten we ons verplaatsen. Vergeet niet het stabilisatiesysteem uit te schakelen wanneer u met een statief werkt.

Als het waait, kan dat een interessante dynamiek aan de scène toevoegen door de bewegende bomen. In dergelijke omstandigheden is het raadzaam je te concentreren op de boomstammen die stabieler zijn dan zwiepende takken.

Traditioneel denken landschapsfotografen in de eerste plaats aan een groothoeklens. Maar zoals ik al zei, in een dicht bos kan het moeilijk zijn om een goede compositie te bereiken met zoveel afleiding. Vergeet dus niet je gewone lens of zelfs een telelens mee te nemen om de mooiere delen eruit te pikken.

Als je in RAW fotografeert, kun je indien nodig de witbalans corrigeren

In natte omstandigheden helpt een cirkelvormige polarisator om de schittering van vochtige bladeren te verminderen en de kleuren te doen opvallen.

Creatief worden in een boslandschap?

Durf van het “pad” af te wijken (letterlijk & figuurlijk) als het niet expliciet verboden is. Wees niet bang om vies/nat te worden of durf midden in een beekje of een plas of vijver te gaan staan.

Hetzelfde tafereel in verschillende seizoenen opnieuw opzoeken kan je een interessante reeks foto’s opleveren..

Creatieve fotografie is ook mogelijk bij bosfotografie met bijvoorbeeld intentionele camerabewegingen.

En waarom neem je geen mensen op in je foto? Het voegt interesse en schaal toe. (see also my blog on people in landscape photography)

Interessante patronen kunnen zelfs worden gevonden in zeer dichte bossen, zoals op de foto hieronder.

Met behulp van techologie

Let op de stand van de zon (schaduw en licht). Een kompas is handig, samen met apps op je smartphone zoals “The Photographers Ephemeris (TPM)” of “Photopills”.

Wanneer u uw wandelingen plant, gebruik dan topografische kaarten of Google Earth om biotopen zoals vijvers, heide, beekjes, paden en zelfs het soort bomen dat u zult tegenkomen te vinden. Een GPS kan van pas komen om niet te verdwalen wanneer u in een bos om en om loopt. De meeste moderne smartphones zijn uitgerust met dergelijke systemen.

Bostaferelen kunnen zich ook prachtig in zwart-wit vertalen. Maar herfsttaferelen verdienen naar mijn mening hun volle kleur.

Zoals altijd ben ik erg benieuwd naar uw commentaar of ervaringen. Laat hieronder een reactie achter!