17 Tips voor Winterlandschapfotografie

Inleiding

De koude en donkere omstandigheden kunnen u ertoe verleiden om binnen te blijven, dicht bij de open haard. Maar het zou zonde zijn om je camera op te bergen alleen omdat de zomer en de herfst voorbij zijn. De winter is zo’n geweldige tijd voor het vastleggen van spectaculaire landschapsbeelden. Sneeuw en vorst veranderen een landschap in een oogwenk en maken het plaatje bovendien eenvoudiger, waardoor elk uitzicht er prachtig uitziet. Als het licht goed is, kun je werkelijk fantastische winteropnamen maken. En zelfs bij weinig licht zijn er altijd nog gelegenheden om zachte en prachtige scènes te ontdekken.

De winter creëert speciale omstandigheden en fotokansen die u anders niet zou krijgen. Nieuwe omstandigheden betekenen echter ook speciale uitdagingen om rekening mee te houden en het vergt enige oefening om die onder de knie te krijgen..

Als je op zoek bent naar ideeën en inspiratie voor het koude en besneeuwde winterseizoen dat voor je ligt, lees dan verder voor mijn fototips en ideeën voor winterfotografie.

Ik hoop dat je het bruikbaar vindt!

Inhoud:

• Tip #1. Uitrusting en meer
• Tip #2. Begin met het weerbericht voor je de deur uit gaat
• Tip #3. Voeg schaal toe met mensen
• Tip #4. Gebruik negatieve ruimte in je winterlandschappen
• Tip #5. Fotografeer tijdens het blauwe uurtje, zonsopkomst, zonsondergang…
• Tip #6. Welke instellingen voor je winterlandschappen?
• Tip #7. De witbalans voor betere sneeuwlandschappen
• Tip #8. wacht niet te land
• Tip #9. Speel met perspectief
• Tip #10. Fotografeer de vallende sneeuwvlokjes
• Tip #11. Gebruik wintermist in je landschapsfoto’s
• Tip #12. Ga ook eens voor winterse details
• Tip #13. Zoek contrast
• Tip #14. Het gebruik van filters
• Tip #15. Zwart-wit in winterlandschapsfotografie
• Tip #16. Wees creatief en creëer een portfolio of serie van foto’s
• Tip #17. Nabewerking

Tip # 1. Uitrusting en meer

Camera en lenzen

Het type of merk van je camera is niet zo belangrijk en het aantal lenzen dat ik meeneem, hangt af van of ik ga wandelen en voor hoe lang. Maar een groothoeklens en een langwerpige lens zitten altijd standaard in mijn tas. Ik gebruik een Nikon D810 en een Nikon Z_7_II voor mijn landschapsfoto’s.

Welke camera je ook gaat gebruiken, het is belangrijk dat je goed op de overgang tussen warm en koud en vice versa let om te voorkomen dat er na verloop van tijd condens en schimmelvorming ontstaat. Dit kan zelfs storingen in het LCD-scherm veroorzaken. U moet proberen uw camera de tijd te geven om langzaam te acclimatiseren van buiten naar binnen. Dit betekent niet dat u in slow motion moet bewegen. Maar u moet de camera de tijd geven om zich langzaam aan de omgevingstemperatuur aan te passen door de camera met lensdeksel een tijdje in een zak of hoes te bewaren wanneer u naar een warm gebied verhuist. U kunt uw camera het beste enige tijd in de tas laten zitten om op te warmen voordat u hem eruit haalt. Wanneer je naar buiten naar de koude gaat houdt de camera dan dicht tegen uw lichaam . Zorg ervoor dat de temperatuur in uw auto niet te hoog is wanneer u van uw huis naar uw fotobestemming rijdt of bewaar uw cameratas in de kofferbak van de auto, zo ver mogelijk van de verwarming.

Als uw camera nat wordt door regen of sneeuw, breng hem dan naar binnen en wikkel hem in een droge handdoek. En laat hem weer geruime tijd in de handdoek liggen en laat de handdoek al het vocht absorberen. Het is geen probleem om de batterij en de geheugenkaart te verwijderen voordat u de camera in de tas of in een handdoek stopt.

Als je op pad gaat tijdens regen of sneeuwstormen, is het een goed idee om te investeren in een goede sneeuw- of regenhoes. Deze houdt uw camera en lenzen droog tijdens de fotosessies en minimaliseert de kans dat er nattigheid  in de buurt van de elektronische onderdelen van uw camera komen. Een plastic zak werkt natuurlijk ook. Een paraplu is alleen nuttig als er niet te veel wind staat. Bovendien heb je je handen vol en moet je de camera dan met één hand bedienen. Je zou een paraplu aan je statief kunnen bevestigen, maar dat verhoogt het risico op schokken en onscherpe foto’s. Daarom maak ik mijn paraplu soms vast aan de riemen van mijn rugzak, zodat ik mijn handen vrij heb. Maar als het te hard waait, moet de paraplu sowieso weer worden gesloten.

Een zonnekap kan je helpen je lens te beschermen tegen de laagstaande zon, maar ook een beetje tegen vallende sneeuwvlokken of regendruppels.

Batterijen

U hebt waarschijnlijk al wel ervaren dat batterijen sneller hun vermogen verliezen wanneer bij lage temperaturen. De levensduur van de batterijen zal waarschijnlijk minder dan 50% zijn dan u in normale omstandigheden gewend bent. Zelfs wanneer ze niet gebruikt worden, zullen ze toch hun lading verliezen. Mijn advies is dan ook om voldoende reservebatterijen warm in uw zak te bewaren, dicht bij uw lichaamswarmte.

Hou het warm en droog

In de winter moet je droog blijven en je beschermen tegen de kou en de wind en de dus de juiste kleding dragen. Mijn geheim is om verschillende lagen te dragen en indien nodig thermische basislagen. Synthetische fleeces of wol zijn een betere optie dan katoen. Omdat je extremiteiten vatbaar zijn voor bevriezing, mag je een muts, warme sokken, een sjaal en handschoenen niet vergeten.

Bij koud weer is het altijd een uitdaging om de cameraknoppen te bedienen. Het juiste paar handschoenen kan wonderen doen. Ik moet toegeven dat ik nog zoekende ben naar het beste paar. Als het niet te koud is, kunnen vingerloze handschoenen een optie zijn, zodat je vingertoppen vrij zijn en de rest van je handen warm blijft. Zo niet, dan moet je je warme handschoenen aan en uit trekken om je camera te manipuleren. Goed geïsoleerde en waterdichte schoenen of laarzen zijn ook een must.

Als de fotograaf nat wordt, het koud krijgt, bevriest en begint te rillen, kan dit camerabewegingen veroorzaken met onscherpe foto’s als gevolg. Als je buiten bent en je lichaam niet kan wachten om weer naar binnen te gaan, ben je waarschijnlijk niet in de juiste stemming om foto’s te maken, ongeacht hoe geweldig de omstandigheden zijn. Des te meer redenen dus om goed voor uzelf te zorgen.

Investeer in ‘stabiliteit’

In de winter zal er meestal minder licht zijn en zijn de dagen veel korter. Dit betekent dat het gebruik van een stabiel statief soms onvermijdelijk is. In mijn blogs blijf ik herhalen dat een goed statief een waardige investering is. Zorg ervoor dat je het op een stabiele ondergrond plaatst. Ikzelf  gebruik een  Sirui W extreme series statief tijdens mijn sneeuwwandelingen.

Kies een practische fototas of rugzak

Het doel van uw cameratas of rugzak is uw apparatuur te dragen, deze met de nodige vulling te beschermen tegen schokken en vallen en te beschermen tegen regen of sneeuw. Daarom is een goede regenhoes uiterst belangrijk. Rugzakken kunnen wel tegen een paar druppels, maar niet tegen een stortbui.

Extra’s

Wat extra ruimte in je tas voor wat extra spullen zoals verwarmers, een volledig opgeladen telefoon, snacks, drankjes enz. kan handig zijn. Als je overweegt om in het donker of bijna-donker te lopen en je camera op te stellen, kan een kleine LED-zaklamp, of zelfs een hoofdzaklamp waarmee je volledig handsfree kunt werken, ook super handig zijn.

Wanneer je fotografeert bij koud weer, kunnen sneeuwvlokken hun weg naar de lens van je camera vinden en het beeld verstoren. Omdat je camera koud is, zullen de sneeuwvlokken waarschijnlijk niet smelten en kunnen ze worden afgeborsteld of weggeblazen met een luchtblazer. Deze blazers worden soms geleverd met een klein borsteltje. Als het borsteltje droog en koud is,en het geen smeltende sneeuw is kan dat ook nuttig zijn om de vlokken weg te borstelen.

Veeg ze niet weg met uw handen, want door de warmte zouden de sneeuwvlokken kunnen smelten en dat zou vingerafdrukken of vlekken op uw lens kunnen achterlaten..

Tip # 2. Begin met het weerbericht voor je de deur uitgaat

Voordat je op pad gaat voor een winters fotografieavontuur moet je altijd de lokale weersverwachting controleren om er zeker van te zijn dat de omstandigheden goed en veilig zijn. Blauwe luchten zijn prachtig voor creatieve momenten in de sneeuw, maar zelfs lichte sneeuw kan leuk zijn om mee te spelen. Zelfs in de meest grauwe en mistige, ijzige omstandigheden is er altijd iets mogelijk voor de dappere fotograaf

Bijkomend leesvoer over het weer vind je in mijn blog weer en landschapsfotografie

Vergeet niet dat het winterweer altijd om de minuut kan omslaan. Neem dus extra lagen, wat eten, een noodpakket, enz. mee voor het geval het weer omslaat. Raak niet in paniek over een mogelijke sneeuwstorm voordat je op pad gaat. Wees gewoon veilig en neem verstandige beslissingen! Ga niet alleen op pad in een verlaten gebied of laat in ieder geval iemand weten waar je naartoe gaat en wanneer je weer terug moet zijn.

Er zijn verschillende tracking apps beschikbaar die gebruik maken van de GPS-functie van je telefoon. Dat kan erg handig zijn om je auto terug te vinden als je in het rond hebt gedraaid en de weg kwijt bent.

Tip # 3. Voeg schaal toe met mensen

Zoals in elk zomerlandschap kan het toevoegen van mensen aan de opname een gevoel van plaats, schaal en belang toevoegen. Voegt de persoon waarde toe of doet hij afbreuk aan het winterse tafereel? Geeft hij/zij de kijker een idee van hoe groot de bergen of bomen zijn? Als ze je algemene compositie niet verbeteren, vergeet het dan maar.

Tip # 4. Gebruik negatieve ruimte in je winterlandschappen

Met een overvloed aan monochroom weer in de winter, kan het gebruik van negatieve of lege ruimte vaak interessant zijn. Gebruik de beschikbare witruimte dus in je voordeel. Wanneer je winterlandschapsfoto’s maakt, voeg dan een onderwerp toe aan de scène dat diepte toevoegt aan de foto. Dit kan een persoon zijn, een boom, een rots, een gebouw… Lege (negatieve) ruimte kan minimalistisch en krachtig zijn.

Tip # 5. Fototgrafeer in het blauwe uurtje, bij zonsopkomst, bij zonsondergang…

Het blauwe uurtje is de periode net voor zonsopgang en net na zonsondergang. De zon zakt onder de horizon en de wereld kleurt blauw. Het licht verandert snel en duurt slechts 20-30 minuten (en dus niet echt een uur). Er is nog genoeg licht om te fotograferen, hoewel niets direct wordt verlicht. Daardoor is het licht heel zacht. Dit maakt zonsopgang en zonsondergang tot een geweldige tijd om foto’s te maken van de bergen en andere landschappen .

Tijdens de winter kunnen de zonsopgang en zonsondergang veel dramatischer zijn dan gewoonlijk. Mensen zoals ik, die graag langer slapen, hebben het geluk dat in de winter de zon veel later opkomt en veel vroeger ondergaat.

Ochtendlicht is meestal kouder dan het licht van een zonsondergang. De beste combinatie is waarschijnlijk ochtendmist met de eerste tekenen van een zonnige dag. De eerste zonnestralen kunnen de hele scène verhelderen, en mist laten oplichten.

Het gaat er vooral om met het winterlicht te werken en het in je voordeel te gebruiken om prachtige wintertaferelen vast te leggen.

Tip # 6. Welke instellingen voor je winterlandschappen?

Een van de moeilijkste aspecten van landschapsfotografie in de winter is de juiste instelling van de camera. Spelen met de belichting van je camera in de winter kan een goede oefening zijn om het gedrag van je camera beter te leren kennen of te begrijpen.

Vertrouwen op de automatische belichting van je camera kan resulteren in een aantal teleurstellende, tonaal grijze of doffe opnamen. De schittering van de sneeuw zal je camera in de war brengen, waardoor hij het licht in de scène verkeerd zal lezen. Hij ziet veel wit en probeert dit te verzachten. In veel gevallen eindig je met onderbelichte en grijze foto’s. Om dat te voorkomen, voeg je gewoon positieve compensatie toe. Dat betekent ongeveer +1 stops of belichtingswaarde toevoegen met je EV knop of via het menu. (EV betekent belichtingswaarde). De exacte hoeveelheid zal variëren afhankelijk van de hoeveelheid sneeuw en het licht. Maak een testopname en kijk op het histogram om te zien of je belichting correct is. Het is ook nuttig om de hogelichten-functie te activeren om te zien of de hoge lichten al dan niet worden uitgewreten.

Een winterlandschap kan er dikwijls baat bij hebben om een stop of twee lichter te zijn. Vermijd wel overbelichting van de hoge lichten.

Het kiezen van een ISO kan lastig zijn. Als je een te hoge ISO gebruikt, kan ruis een probleem worden, vooral in de schaduwzones. Ik gebruik meestal een ISO die zo laag mogelijk is, hoewel moderne camera’s veel beter met ruis omgaan.

Een ander probleem bij het fotograferen van besneeuwde landschappen kan worden veroorzaakt door het autofocussysteem van je camera. Als je scherpstelt op de grijze lucht of het witte sneeuwoppervlak, kan het systeem slecht of helemaal niet werken omdat er geen detail of contrast is. Er zijn dan twee mogelijkheden: ofwel schakel je de autofocus uit en stel je handmatig scherp, ofwel zoek je een zone waar er wel detail en contrast is en pas je de scherpstelvergrendeling (AF-L) toe, waarna je de camera weer op je oorspronkelijke compositie richt en op de ontspanknop drukt.

In mijn blog 14 tips voor scherpere landschapsfoto’s, kan je nog meer tips vinden voor haarscherpe foto’s.

In mijn blog tips voor de beginnende landschapsfotograaf, zal je meer info vinden over compsotie en camerainstellingen in het algemeen.

Tip # 7. De witbalans instellen voor betere sneeuwlandschapsfoto’s

Het is mogelijk de witbalans in de camera te kiezen of deze in de nabewerking aan te passen wanneer u in RAW fotografeert. Beide opties werken goed. Als je alleen in jpegs fotografeert, heb je minder speelruimte bij de nabewerking en moet het in de camera nauwkeuriger.

Je zult het met me eens zijn dat de winter koud is, dus een mooie” koude witbalans” ziet er het beste uit. Overdrijf het niet, anders krijg je een volledig blauwe foto. Experimenteer, kijk wat je krijgt en beslis wat er het beste uitziet.

Als je in RAW fotografeert, kun je de witbalans op automatisch laten staan en de temperatuurschuifbalk in Lightroom of Photoshop gebruiken om naar wens heen en weer te gaan tussen warme en koele effecten.

Tip # 8.  Wacht niet te lang

Sneeuw komt en gaat. Dat betekent dat het snel kan opkomen en net zo snel weer kan smelten. Bomen met een dik pak sneeuw kunnen in een oogwenk grauw worden. Grote druppels kunnen in je nek of op je camera en lens vallen. Een van de belangrijkste tips voor winterfotografie is om snel te handelen als er verse sneeuw ligt en niet te lang te wachten. Zo krijg je de opnamen die je verdient om buiten te zijn. En vermijd je alle vertrappelde taferelen door de vele wandelaars.

Wees gewoon geduldig met de zon. Soms kan de zon achter een wolk verdwijnen, waardoor je lichtmeting drastisch verandert. Wacht en experimenteer met natuurlijk licht zodra de zon weer tevoorschijn komt.

Tip # 9. Speel met perspectief

In uw winterlandschap vindt u verschillende natuurlijke elementen die op verschillende manieren kunnen worden gefotografeerd en kunnen worden gebruikt als inleidende lijnen of als focuspunt. Dat betekent dat je veel mogelijkheden hebt om het perspectief te verkennen. Als je laag fotografeert en wat sneeuw heel dicht bij de lens brengt, kun je een wazige voorgrond toevoegen.

Wie Drone-fotografie beoefend, kan vanuit een hoger perspectief ongelooflijk dramatische en mooie uitzichten zien.

Net als in andere seizoenen, blijven de regels van compositie een belangrijk hulpmiddel om een mooi en rustig beeld te maken.

Tip # 10. Fotografeer de vallende sneeuwvlokken

Door vallende sneeuwvlokken op te nemen kan je je winterfoto’s op een geweldige manier zijn verbeteren. Als je dat wilt vastleggen, gebruik dan een telelens en fotografeer met een klein diafragma (denk aan f/4.5-6.3). Stel een snelle sluitertijd in (1/400 van een seconde of sneller) als je de actie wilt bevriezen. Als je grote, licht onscherpe sneeuwvlokken voor en achter je onderwerp fotografeert, creëer je dat speciale gevoel. Om zacht onscherpe sneeuwstrepen te fotograferen, gebruik je een statief en een langere belichtingstijd om de sneeuwvlokken te vertragen

Tip # 11. Gebruik winterse mist in je landschapsfoto’s

Tips voor winterfotografie gaan niet alleen over sneeuw. Glinsterende sneeuw is mooi, daar bestaat geen twijfel over, maar sneeuw en mist is een nog mooiere combinatie. Wit poeder op de velden en bomen, grijswitte nevel in de lucht erboven. De natuur kan er niet mystieker uitzien.

Zo kunt u bijvoorbeeld wintermist gebruiken als mysterieuze achtergrond. Het versterkt de eenzame en koude kant van de winter. Mist of nevel kan bovendien storende achtergrondelementen onzichtbaar maken en de foto in uw voordeel vereenvoudigen..

Tip # 12. Ga ook eens voor winterse details

Om de winter vast te leggen in je landschapsfotografie hoef je je niet te beperken tot weidse vergezichten. Een heel creatieve manier is om je te concentreren op de schoonheid van de winter door naar details te kijken. Een van de beste manieren om dat te doen is door sneeuwvlokken of rijp in de natuur te fotograferen. Als je echt dichtbij wilt komen, moet je je macrolens meenemen. Maar ook met andere lenzen zijn er genoeg details vast te leggen.

Vorst is overal te vinden en ziet er altijd prachtig uit. In combinatie met zonneschijn kan het adembenemende foto’s opleveren..

Scherpstellen met een langere lens op details of structuren levert ook interessante beelden op.

Tip # 13. Zoek contrast

In witte winterlandschappen kan elk beetje kleur opvallen en een foto opmerkelijk maken. Denk bijvoorbeeld aan het gebruik van een kleurige jas of paraplu in een sneeuwstorm om contrast toe te voegen aan een verder bewolkte foto. Als het landschap helemaal wit is: witte bomen, witte meren, witte bergen en (meestal) een witte lucht, kan het een uitdaging worden om een compositorisch focuspunt te vinden, omdat niets de aandacht trekt..

De truc is om contrast te zoeken. Dit kan kleurcontrast zijn, waarbij je een vleugje rood, blauw of groen tegen de witte achtergrond ziet. Maar het kan ook een tonaal contrast zijn, zoals een donkere vlek tegen de heldere sneeuw, zoals een donkere boom tegen een witte achtergrond. Zoek dus naar iets dat afsteekt tegen de witte deken.

Zonder een focuspunt zouden de ogen van de kijker geen plaats hebben om te rusten, wat het een slechtere foto zou maken.

Gelukkig is contrast op een besneeuwde dag vrij gemakkelijk te vinden, want het valt jou meteen op, net zoals het de kijker van je foto opvalt.

Misschien ligt er een herfstblad op een dun laagje sneeuw, of misschien zijn het een paar skiërs of wandelaars met rode jassen aan, of een donkere berg, of een rots omgeven door wit. Zoek gewoon een dominante kleur of donkere tint in het verder witte landschap, en gebruik dan de gebruikelijke compositietechnieken (regel van derden, leidende lijnen, enz.) om er een betere foto van te maken.

Tip # 14. Het gebruik van filters

Bij winterfotografie gebruik ik minder filters dan in andere seizoenen, maar toch neem ik meestal grijsverloopfilters mee voor die momenten waarop het dynamisch bereik wat te groot wordt. Dat kan gebeuren als je de zonsondergang wilt fotograferen en de lucht nog erg helder is.

Een polarisatiefilter helpt om reflecties op sneeuw of dooiwater te temperen. Het zorgt ook voor intensere kleuren, zoals in de lucht, als die tenminste blauw is.

In mijn 3-delige blog over het gebruik van filters zal je veel meer informatie terugvinden over filters: deel 1, deel 2, deel 3

Tip # 15. Zwart-wit in winterlandschapsfotografie

In winterlandschappen is er meestal al minder kleur aanwezig. Waarom zet je je foto’s dan eens niet om in zwart-wit in de nabewerking om minimalistische landschappen te creëren?

Kijk ook eens naar mijn blog over zwart-wit fotografie: de kunst van zwart-wit fotografie.

Bijkoemnd leesmateriaal jan je ook vinden in mijn blog over fine-art-landscape-photography  en tevens in minimalisme in landschapsfotografie

Tip # 16. Wees creatief en creëer een portfolio of serie van foto’s

Met een portfolio bedoel ik een samenhangend geheel van verschillende beelden. De samenhang kan tot uiting komen door stijl of verhaal. Een mogelijke aanpak zou een reportage over je favoriete natuurgebied of een bepaalde diersoort of een onderwerp kunnen zijn, allemaal beelden met hetzelfde kenmerk, enz..

In het voorbeeld hieronder heb ik zes foto’s samengebracht die op dezelfde dag in hetzelfde gebied in Oost-België (Baraque Michel) zijn genomen. Het was erg koud, er lag verse sneeuw en er was veel mist. Niet echt leuk voor de fotograaf, maar het leverde wel een mooie minimalistische serie van zes foto’s op die alle eer aan de bomen geven. Door de mist is er weinig van de achtergrond te zien, wat het beeld vereenvoudigt. Het beeld werd in de nabewerking geconverteerd naar zwart-wit en het contrast iets verhoogd met behulp van luminantiemaskers in Photoshop omdat de mist alles een beetje onscherp maakte.

In dit gebied hebben verschillende bosbranden het bos meer dan eens verwoest en jonge berkenbomen proberen het gebied weer te pionieren. De barre klimatologische omstandigheden maken het hen echter moeilijk om de ouderdom, het weer, het vuur en de menselijke inmenging te overleven. Toch stralen zelfs de beschadigde bomen, met gebroken vleugels (takken), een grote aantrekkingskracht uit op het oog. Hoogop staand in de sneeuw en de mist of zelfs liggend, zien ze eruit als pentekeningen, met grafische eenvoud en schoonheid. Doorheen de reeks foto’s kan men ook de evolutie zien van een fier overeind staande boom tot een volledig gebroken stam liggend in een bed van sneeuw.

Een andere mogelijkheid is om dezelfde scène in verschillende seizoenen opnieuw te bezoeken:

In de vier onderstaande foto’s zie jet hetzelfde landschap vanuit htezelfde standpunt in de vier seizoenen.

Nog een creatief idee kan zijn om te experimenteren met opzettelijke camerabeweging. In bosgebieden zal dit meestal betekenen dat je een iets langere belichting kiest en terwijl dat je de ontspanknop indrukt, je camera omhoog beweegt in het verlengde van de boomstammen.

Tip # 17. Nabewerking

Zoals reeds gezegd, is het belangrijkste bij de nabewerking de witbalans correct in te stellen om onnatuurlijke kleurzweem te voorkomen, wit- en zwartpunten in te stellen en wat contrast aan te passen. Ik gebruik zowel Lightroom als Photoshop plus plugins zoals Silver-efex-pro (nik collection dxo), BW-artisan-pro-X-2022_panel

Besluiten

De winter komt eraan, of is er al. Ik hoop dat ik je heb kunnen overtuigen om in de winter er toch op uit te trekken met je camera.

Neem enkele van onze tips voor winterlandschapsfotografie mee onderweg en experimenteer ermee om uitstekende en opvallende foto’s te maken.

Laat hieronder een reactie of vraag achter.